ประเพณีบุญเบิกฟ้า ของอีสาน

ประเพณีบุญเบิกฟ้า  ของอีสาน

ประเพณีบุญเบิกฟ้า ของภาคอีสารเป็นประเพณีที่จัดขึ้นวันขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๓ หลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตในท้องนาของภาคอีสาน โดยชาวนาจะตอบแทนผืนแผ่นดินทำกินด้วยการนำปุ๋ยคอก ใส่ลงบนท้องนาเพื่อให้ดินกลับมีความอุดมสมบูรณ์ขึ้นอีกครั้งหนึ่งหลังจากการเก็บเกี่ยว  อีกทั้งเป็นช่วงที่สายฝนแรกของปีกำลังเข้ามา โดยจะมีฟ้าร้องคำราม และเสียงฟ้าร้องก็จะเป็นที่มาของการพยากรณ์ ดังนี้

๑. ทิศตะวันออก มีพญาครุฑเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูน้ำ ถ้าฟ้าร้องทิศนี้ฝนจะดี ข้าวกล้าในนาจะอุดมสมบูรณ์ คนทั้งปวงจะได้ทำบุญให้ทานอย่างเต็มที่

๒. ทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีแมวเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูลม ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะน้อย นาแล้ง คนจะอดอยาก และเกิดโรคระบาด

๓. ทิศใต้ มีพญาราชสีห์เป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูทอง ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะมาก น้ำจะท่วมข้าวกล้าในนาเสียหายถึงสองในห้าส่วน นาลุ่มเสีย นาดอนดี มีปูปลาอุดมสมบูรณ์

๔.ตะวันตกเฉียงใต้ มีเสือเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูตะกั่วหรือประตูชิน ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดี น้ำงามพอเหมาะ ผลหมากรากไม้อุดม ปูปลามีมาก ข้าวกล้าบริบูรณ์ ผู้คนมีความสุข

๕.ทิศตะวันตก มีพญานาคเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูเหล็ก ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะแล้ง น้ำน้อย ข้าวกล้าในนาแห้งตาย เสียหายหนัก

๖. ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ มีหนูเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูหินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะตกปานกลาง ข้าวกล้าได้ผลกึ่งหนึ่ง เสียหายกึ่งหนึ่ง ปูปลามีน้อย คนจักป่วยไข้

๗. ทิศเหนือ มีช้างเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูเงิน ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ ฝนจะดี ข้าวกล้าในนางอกงามดี คนมีสุขทั่วหน้า

๘. ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มีวัวเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูดิน ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ ฝนจะดีตลอดปี ข้าวกล้าในนาจะงอกงามสมบูรณ์ดี คนจะมีความสุขเกษมตลอดปีอย่างถ้วนหน้า

พิธีกรรมทำบุญเบิกฟ้ามี ๔ อย่างคือ
๑. จัดพิธีสู่ขวัญข้าว ชาวอีสานเรียกว่าทำบุญตุ้มปากเล้า
๒. หาบปุ๋ยคอก (ชาวอีสานเรียกว่าฝุ่น)ไปใส่ผืนนา
๓. ทำบุญเฮือน (ทำร่วมกับทำบุญปากเล้า)
๔. นำข้าวเปลือกเต็มกระบุงไปถวายวัด

สาระประโยชน์ของพิธีกรรมบุญเบิกฟ้า 
ประเพณีบุญเบิกฟ้า เป็นพิธีกรรมที่มีผลต่อวิถีชีวิตและกำลังใจของเกษตรกรคือ เพื่อเป็นขวัญกำลังใจในการทำเกษตรกรรม และยังเป็นการย้ำให้เห็นคุณค่าของเกษตรกรรมอีกด้วย